Niedobór potasu – objawy niedoboru i jego rola w organizmie

Wysokie temperatury, więcej ruchu, więcej potu, jedzenie w biegu i brak odpowiedniego nawodnienia organizmu. To idealny przepis na większe zmęczenie i szybsze bicie serca. Jak myślisz, co jest powodem takiego samopoczucia? Stres, pogoda, a może za dużo słońca? Będziesz zaskoczony, ale być może ani jeden z wymienionych powodów! Przyczyną może być niedobór elektrolitów, szczególnie niedobór potasu i magnezu.

Czym są elektrolity i jaką rolę pełnią w organizmie?

Woda to 70-75% naszego ciała i stanowi podstawę wszystkich procesów życiowych. To właśnie w niej działają elektrolity – jony sodu, potasu, magnezu czy wapnia. Te naładowane cząsteczki odpowiadają za regularne bicie serca i prawidłowe przekazywanie impulsów.  Wystarczy niewielkie zachwianie tej równowagi, a organizm zaczyna sygnalizować problemy.

Czym właściwie jest potas i jaką ma funkcję w Twoim ciele?

Potas to jeden z tych składników, bez których organizm nie działa, jak powinien. Wspiera pracę mięśni, pomaga nerwom przesyłać sygnały i dba o prawidłowy rytm serca. Gdy go brakuje, serce może bić nierówno, a ciało szybciej się męczyć. Potas wspiera też nerki i pomaga im usuwać nadmiar sodu z organizmu. Niedobór potasu często oznacza też problemy z magnezem. Te dwa pierwiastki lubią działać w duecie. Uzupełnianie tylko potasu może nie dać oczekiwanych rezultatów, bo organizm potrzebuje obu. Latem, gdy tracimy więcej elektrolitów, warto o tym pamiętać.

Niedobór potasu, sodu i magnezu – jak elektrolity wpływają na układ nerwowy i sercowo-naczyniowy

Organizm wykorzystuje wiele jonów, ale dla prawidłowego przewodzenia impulsu nerwowego i funkcjonowania mięśni najważniejsze są potas, sód i magnez. Mechanizm ich działania przypomina precyzyjnie zsynchronizowany system. Podczas gdy sód inicjuje przewodzenie nerwowe, potas je kończy, a magnez stabilizuje cały proces. Bez tej koordynacji niemożliwe byłoby ani regularne bicie serca, ani sprawne przekazywanie sygnałów między neuronami.

Jak działają elektrolity?

Jak działają elektrolity? Czujesz zmęczenie lub irytację bez powodu? Przyczyną może być niedobór elektrolitów – zwłaszcza potasu i sodu.

Szczególnie latem, gdy więcej się pocimy, lub po intensywnym treningu, warto zadbać o uzupełnienie tych cennych składników. Twoje ciało będzie Ci za to wdzięczne!

Sód i potas – objawy niedoboru i wzajemnie wsparcie

Sód i potas działają jak system naczyń połączonych. Kiedy jednego jest za dużo, a drugiego za mało, organizm traci równowagę. Sód występuje głównie na zewnątrz komórki. Potas odpowiada za wszystkie procesy wewnątrz komórki. Wspólnie regulują poziom płynów w ciele. Wpływają na ciśnienie i pracę serca. Zbyt duża ilość sodu (np. z soli kuchennej) przy jednoczesnym niedoborze potasu (np. z powodu braku warzyw) może prowadzić do podwyższenia ciśnienia tętniczego krwi. 

Niedobór potasu – objawy, które mogą Cię zaskoczyć

Niedobór potasu daje delikatne sygnały, które możesz łatwo przeoczyć. Chociaż objawy mogą być różne, Twoją czujność powinny wzbudzić te sygnały z ciała:

• Przewlekła senność i zmęczenie – komórki bez odpowiedniej ilości potasu po prostu gorzej funkcjonują, co przekłada się na spadek energii
• Rozdrażnienie i wahania nastroju – układ nerwowy reaguje na deficyt elektrolitów zmianami nastroju
• Nieregularne bicie serca – często przypisywane stresowi, ale przyczyną może być niedobór elektrolitów
• Skurcze mięśni i osłabienie siły mięśniowej – potas odpowiada za prawidłowe skurcze mięśni, jego brak może powodować przykre dolegliwości
• Nieprawidłowości w EKG, zaburzenia rytmu serca – w poważniejszych przypadkach może dojść do nieprawidłowości rytmu wymagających interwencji medycznej: arytmia, tachykardia lub bradykardia.
• Problemy z koncentracją i pamięcią- niedobór wpływa na przewodzenie nerwowe, co odbija się na funkcjach poznawczych

Te objawy, zwłaszcza w okresie letnim, wymagają laboratoryjnego sprawdzenia poziomu potasu i konsultacji z lekarzem. 

Dlaczego latem łatwo o niedobór potasu i innych elektrolitów w organizmie?

Lato to prawdziwy test dla naszej równowagi elektrolitowej. Pocenie się, więcej ruchu, częstsza kawa czy drink wieczorem – każda z tych rzeczy prowadzi do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. A skutki przychodzą szybko: zmęczenie, problemy z myśleniem, skurcze mięśni. Ironia w tym, że można pić odpowiednią ilość wody i nadal czuć się źle. Czasem jedynym rozwiązaniem może być sięgnięcie po elektrolity, bo inaczej organizm po prostu nie wie, co zrobić z przyjmowaną wodą.

Przyczyny niedoboru potasu

Latem potas „ucieka” z organizmu głównie przez skórę – podczas pocenia się tracimy spore jego ilości, zwłaszcza przy aktywności fizycznej w upale. Biegunka czy wymioty to kolejne sposoby na szybką utratę elektrolitów. Ale problem często zaczyna się już w kuchni. Współczesna dieta oparta na gotowych produktach dostarcza za mało potasu w porównaniu z tym, co znajdziemy w świeżych warzywach i owocach.

Poważne przyczyny niedoboru potasu 

Nie każdy niedobór potasu to efekt letnich upałów czy złej diety. Czasem problem sięga głębiej: choroby nerek, cukrzyca czy nadczynność tarczycy potrafią mocno zachwiać równowagą elektrolitową. Do tego niektóre leki działają jak „złodzieje potasu” – moczopędne go wypłukują, steroidy zaburzają gospodarkę mineralną, przeczyszczające przyspieszają straty. Jeśli należysz do tej grupy, sprawdzaj poziom elektrolitów regularnie. 

Objawy nadmiaru elektrolitów – czy to możliwe? 

Czasem problemem jest nadmiar elektrolitów. Przetworzona żywność zazwyczaj zawiera za dużo sodu. Powoduje to podniesienie ciśnienia i zaburzenie gospodarki wodnej. Nadmiar potasu też nie jest obojętny dla samopoczucia, może negatywnie wpłynąć na serce i układ nerwowy. Problem w tym, że czy mamy za dużo, czy za mało, objawy bywają identyczne: osłabienie, zawroty głowy, skurcze mięśni. Wykonanie odpowiednich badań krwi to jedyne rozwiązanie, aby poznać przyczynę złego samopoczucia.

Jak bezpiecznie uzupełniać poziom elektrolitów latem? 

Jeśli masz pewność, że Twoje złe samopoczucie wynika z niedoboru elektrolitów, suplementy to dobra opcja. Pamiętaj jednak, że bezpieczna dawka suplementacji potasu to maksymalnie 99 mg na tabletkę. Z kolei całkowite dzienne spożycie z diety i suplementów nie powinno przekraczać 4700 mg, chyba, że Twój lekarz zalecił inną dawkę. Uzupełnienie niedoboru potasu zwykle skutkuje szybką poprawą samopoczucia. 

Jak uzupełnić potas latem? 

Suplementy to rozwiązanie na kilka dni. Najlepiej przyjmować je do czasu, gdy objawy się cofną. Później (albo już od razu) należy pomyśleć o diecie. Świeże warzywa, owoce, strączki plus dużo płynów – to sposób na utrzymanie dobrego poziomu potasu na dłużej. Dlatego latem, szczególnie przy intensywnym wysiłku fizycznym, warto zacząć od suplementów diety, ale też nie zapominać o naturalnych źródłach potasu.

Produkty bogate w potas – nie tylko banany!

Jeśli tylko możesz, wprowadź to swojej diety naturalne źródła potasu. Te produkty pomogą Ci  uzupełnić niedobory potasu:

• banany,
• pomidory,
• ziemniaki,
• awokado,
• buraki,
• szpinak,
• soczewica,
• biała fasola.

Te produkty naturalnie dostarczają sporo potasu i mogą pomóc osiągnąć dzienną normę 3500-4700 mg. Problem w tym, że gotowanie w wodzie zabiera część potasu z warzyw. Lepiej więc gotować na parze albo, gdy to możliwe, jeść na surowo.

Jak sprawdzić poziom elektrolitów?

Chcesz sprawdzić, czy masz niedobór potasu? Wykonaj jonogram, czyli badanie elektrolitów z krwi. Możesz je wykonać w każdym laboratorium diagnostycznym, także bez skierowania. 

Elektrolity latem to nie moda, a realne wsparcie dla organizmu

Przyjmowanie potasu to nie żaden trend, to po prostu konieczność. Bez niego organizm nie może normalnie funkcjonować. Na plus to, że przywrócenie równowagi płynów i elektrolitów w organizmie człowieka nie jest takie trudne. Wystarczy słuchać siebie i nie bagatelizować tego, co ciało próbuje nam powiedzieć. W razie wątpliwości lepiej pójść do lekarza i zrobić badania przed jakąkolwiek suplementacją.

UWAGA! 

1. Suplementacja potasu jest przeciwwskazana u osób z niewydolnością nerek, przyjmujących inhibitory ACE, leki oszczędzające potas (spirononlakton) oraz u osób z hiperkalemią. Przed suplementacją przeczytaj ulotkę lub skonsultuj się z lekarzem. 
2. Poziom potasu w organizmie może wpływać na działanie niektórych leków. Przede wszystkim: diuretyki pętlowe i tiazydowe (obniżają), inhibitory ACE, ARB, spironolakton (podwyższają). Osoby przyjmujące te leki powinny regularnie kontrolować poziom elektrolitów.

Ten artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie nie zastępują i nigdy nie powinny być traktowane jako profesjonalna porada medyczna.

Źródła

1. https://diag.pl/pacjent/artykuly/niedobor-potasu-hipokaliemia-objawy-ktore-musisz-znac/
2. https://www.gov.pl/web/psse-swidwin/woda-w-organizmie
3. James P. Knochel, Potassium Deficiency as the Result of Training in Hot Weather https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK231128
4. National Research Council. Recommended Dietary Allowances: 10th Edition. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK234935/
5. https://www.health.com/increase-potassium-cut-sodium-lower-blood-pressure-11718404
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK132470/
7. https://www.who.int/news/item/31-01-2013-who-issues-new-guidance-on-dietary-salt-and-potassium